Теги позиции, похожие позиции
Личность:ПисателиДраматурги
Тематика:ИсторияЛитератураТеатр
 
Центральная межпоселенческая библиотека имени П. А. Сорокина. Усть-Вымская библиотека-филиал имени Н. М. Дьяконова. МБУ «Усть-Вымская МЦБС»
 
Воркутинский лагерь НКВД - МВД СССР был организован 10 мая 1938 года в поселке Воркута
 
Коми ань. Коми йöзöс садьмöдысь / Коми ань // Югыд туй. – 1923. – 1 дек.  – Пер. загл.: Пробуждающий коми народ.
 
Парма. Коми йöзпытшса сьылысь / Парма // Югыд туй. – 1923. – 1 дек. – Пер. загл.: Коми народный поэт.
 
Коми литература да коми театр / Небдінса Виттор // Ордым. – 1927. – 10 №. – 40-41 л. б. – Электронная копия доступна на сайте Российской национальной библиотеки. URL : https://nebrk.ru/docs/common/RKOMIBIBL0000413028 (дата обращения: 20.12.2023).
 
Лебедев гижöд вылö вочакыв / Небдiнса Виттор // Ударник. – 1931. – № 5. – 14-15 лист бокъяс. – Пер. загл.: Ответ на письмо Лебедева.
 
Куликов, А. А. Небдiнса Виттор – коми йöзöс гажöдысь, том гижысьясöс велöдысь / Кон Öль  // Югыд туй. – 1928. – 22 нояб. – Пер. загл.: Виктор Савин – вдохновитель коми народа, наставник молодых писателей. – Подписано псевд.: Кон Öль. 
 
Попов, Н. Кыв-мöд Савин йылысь / Жугыль // Югыд туй. – 1928. – 22 нояб. – Пер. загл.: Несколько слов о Савине. – Подписано под псевд.: Жугыль.
 
Нёбдiнса Витторлöн олöм-вылöмысь // Югыд туй. – 1928. – 22 нояб. – Пер. загл.: Из жизни Виктора Савина.

Коми культура кыпöдысь

Коми культура кыпöдысь

Революцияöдз коми литература вöлi зэв жебыдик, слабыник. Коми йöз сiйö прамöя эз и тöдлыны. Сы понда зэв ёна коми йöз пöвсö пырлiсны роч сьыланкывъяс. Сэсся öд важ, сар дырся коми литератураыд эз чуксав коми йöзöс сарлы мунны паныд, кыссьыны революциялань. Öткымын велöдчöма мортъяс, шуам, Лыткин Степан Ёгор, Палалей Кальö эз вöвны революционеръясöн. Найö тöждысисны асланыс гижöдъясын тöтш ён понда. Лэдзлiсны коми евангелльöяс да сiдз водзö. Налöн гижöдъяс эз нуöдны коми йöзöс водзö, найö гижöдын омöля тöдчö выль олöмлань тувтчöмыс.

Октябрса революция восьтiс коми литературалы, коми гижысьяслы паськыд, югыд туй. Медводз литература бердö кутчысисны революционерьяс, выль олöм дорысьяс. Важ гижысьяс кыдзкö öтдортчисны бокö.

1918 воö, август 17-ö  лунö, газетын петiс стик „Гöрд звöн“.

„Тöварыш! Тэ кылан, кыдз корö
Мича слава вылö ыджыд звöн;
Тэ кылан он кутшöма горзö
Гöлöс муса йöзлöн, вокъяслöн?

         Чеччы, тöварыш, да пальöдчы,
         Ассьыд вöлатö дойыны лöсьöдчы:
         Лёк йöз миянö матыстчö,
         Муса чужан му босьтны кöсйысьö…“

Тайö стиксö гижис Нёбдiнса Виттор. Тайö кывъясас кылö, революция медводдза кадся збойлуныс, öнi на тайö кывъясыс сьöлöмтö кыпöдöны.

Август 18-д лунö петiс сылöн мöд стик „Ыджыд бöрдöн“. Украинаысь локтöм морт Савин шуалö сэки: Мича райöй, шондi банöй, муса Украинаöй! Мыйнö тэкöд, сё коньöрöй, вöчö пан Скоропадскöй?.. “

Коймöд стик Небдiнса Виттор гижö „Чолöм“ Октябрса революциялы во тыран кад кежлö.

Стихотворение В. А. Савина "Чöлöм" (Привет). 1918 год. Посвящено первой годовщине Октябрьской революции
Из книги: Виктор Савин в портретах, иллюстрациях, документах / сост. Т. И. Гуляев. - Сыктывкар : Коми книжное издательство, 1988. - 128 с. : ил. 

Небдiнса Виттор радейтö Октябрса революциясö. Кöнкö пыдiникын вöлi дзебöма Небдiнса Витторлöн гижан сямсö. Комын арöсöдз сiйö сямыс эз мыччысьлы. Октябрса революция кыпöдic Небдiнса Витторлысь вежöрсö, гижан сямсö.

Дас во чöж Небдiнса Виттор гижö революция дор, дас во чöж Небдiнса Виттор паськöдiс, пыдöдiс, енмöдic коми литература, не прöста коми литература. А пролетариат нога литература. Небдiнса Виттор медводдза пролетариат нога коми гижысь.

Уна стикъяс, комедияяс, драмаяс, сьыланкывъяс петicны Небдiнса Виттор перö улысь. Небдiнса Витторлöн гижöдъяс зэв ена торъялöны важ да öнiа коми интеллигентъяс гижöдъясысь. Ciйö оз сьыв юяс визывтöм йылысь, тулыс-гожöм йылысь, Небдiнса Виттор гижö йöз олöм йылысь, выль олöм дорöм йылысь. Сы понда Небдiнса Витторлöн гижöдъясыс йöткисны коми литературасö водзö, сетiсны сылы ыджыд ним.

Небдiнса Виттор олöмкöд пыр вочакок мунiс. Гражданскöй война вöлi, сiйö кыпöдic миянöс кось вылö озыръяскöд. Öнi дорам социализм нога олöм. В. А. тайö кузя и гижö, чуксалö коми йöзöс лöсьöдны выль олöм. Коми уджалысь йöзкöд Виттор пыр öтув мунiс тайö колян дас восö. Сы понда Небдiнса Витторöс тöдöны став коми уджалысь йöзыс, радейтöны сiйöс, пуктöны аслас гижысьöн.

Небдiнса Виттор тайö дас вонас нуöдiс уна пöлöс уджъяс. Сiйö гижис стикъяс, драмаяс, сьыланкывъяс. Быд сиктын войпукъяс вылын, щколаясын, том войтыр сьылöны гажа сьыланкывъяс Небдiнса Витторлысь. Быд вöлöсьтын, гырысьджык сиктъясын сувтöдласны „Райын“. Кодi оз тöд Сюзь Матвейöс, „Райын“ олöмöн дöзмöм мортöс. Небдiнса Виттор – поэт, драматург.

Коми искусство, музыка революцияöдз эз вермыв быдмыны. Виктор Алексеевич эз шу, мый ог вермы тайö уджъяс дiнö босьтчыны. Сiйö тöдö нотыяс, лöсьöдлö аслас гижöдъяслы сьылан ладъяс. Небдiнса Виттор медводдза коми композитор.

Революцияöдз  коми театр эз вöв. Октябрса революция бöрын коми йöзлы ковмис гажöдчан ворсанторъяс. Виктор Алексеевич кутчысис и тайö удж бердö. Сiйö чуйдöдöмöн организуйтчис „Сыкомтевчук“.

Газетö гижысьяс и газетын уджалысьяс революция медводдза воясö пöшти эз вöвны. Виктор Алексеевичöс пуктiсны газетö редакторöн. Уна во сiйö вöлi газетын редакторöн. Газет пыр чуйдöдiс коми уджалысь йöзöс, гижис статьяяс, стикъяс, фельетонъяс. Быть лои сылы лоны публистöн да фельетонистöн.

„Ордым“–ын Виктор Алексеевич видлалö гижöдъяссö том, заводитысь гижысьяслысь. Уна сетiс бур сöвет кыдзи да мый кузя гижны. В. А., веськöдлiс том гижысь котырсö. Тайö ыджыд уджсö и öнi сiйö нуö. Небдiнса Виттор коми литератураын критик.

Колян дас вонас Небдiнса Виттор вöлi коми литератураын универсалöн, уна пöлöс гижöдъяс гижысьöн. Сiйö вермис лоны универсалöн коми литератураын. Сiйö зэв ёнмöдiс коми литературасö, вöчис медводдза удж коми музыкаын, заводитiс лöсьöдны коми театр.

Локтан воясö Виктор Алексеевич оз нин кут вермыны тайö став уджъяссö нуöдны. Олöм вежсьö, культура революция корö ыджыд уджъяс. Öти морт тайö став уджъяснас оз нин вермы справитчыны.

Небдiнса Витторлöн юбилей пуктö пас революция бöрын коми литература кадлы. Локтö мöд кад, кор лоö не öти Небдiнса Виттор поэт, драматург, актер, композитор, публицист и сiдз водзö, а лоöны тайö уджъяс вылас торъя йöз. Коми культура кыптiс мöд ступеньöдз. Небдiнса Витторлöн юбилей мыччöдлö коми культуралысь ёнмöмсö, паськалöмсö. Тайö некодлы оз ков вунöдчыны.

Ыджыд уджъяс нöшта сулалöны коми йöз водзын. Колö вöчны выль олöм, нимыс сылöн социализм. Коми культурасö, коми литературасö оз вермыны вöчны öтнас Небдiнса Виттор. Колö став уджалысь йöзлы кутчысьны тайö уджъяс бердö. Медводз колö кутчысьны коммунистъяслы, комсомолечьяслы, КАПП'са членъяслы.

Мед нöшта ёнджыка, гораджыка кутас кывны коми сьыланкыв, коми стик. Мед быдмас коми драма, роман, висьт. Мед коми литература кутас котыртны крестьянаöс, том йöзöс выль олöм лöсьöдны. Мед коми уджалысьяслысь нöшта ёнджыка вынсьöдасны вежöрсö, сьöлöмсö коми музыкаöн коми сьыланкывйöн.

И. Оботуров

/

Оботуров И. И. Коми культура кыпöдысь // Югыд туй. – 1928. – 22 нояб. – Пер. загл.: Развивающий коми культуру. – Электронная копия доступна на сайте Национальной электронной библиотеки Республики Коми. URL: https://nebrk.ru/docs/common/RKOMIBIBL0000427075/55 (дата обращения: 21.12.2023).

 

Библиотека памяти
Мы из Коми
Литературные прогулки Республики Коми
НБРК
НЭБ
Краеведение в Коми
Хронограф
Библиотека памяти
Яндекс.Метрика